मधुमेहदेखि मोटोपनासम्म— आलसको चमत्कारी फाइदा

नेपाल हेल्थ न्युज काठमाडौं । हालैका दिनमा आलस (Flaxseed) स्वास्थ्यका लागि लाभदायी सुपरफुडका रूपमा चर्चामा रहेको छ।

पोषणविद्हरूका अनुसार बिहान खालीपेटमा  आलस सेवन गर्दा शरीरमा धेरै फाइदा हुने प्रमाणहरू देखा परेका छन्।

आलसमा पाइने ओमेगा–३ फ्याटी एसिड, फाइबर, लिग्नान र एन्टिअक्सिडेन्ट जस्ता तत्वले शरीरलाई रोगप्रतिरोधी बनाउन मद्दत गर्छन्। यसले विशेषगरी पाचन प्रणाली सुधार, कब्जियत हटाउने, तौल नियन्त्रण, रगतमा खराब कोलेस्ट्रोल घटाउने, रक्तचाप सन्तुलनमा राख्ने, मधुमेह नियन्त्रण गर्ने र छाला–कपाल स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउने जस्ता लाभ दिने विभिन्न अनुसन्धानहरूले देखाएका छन्। 

अनुसन्धानले के भनेको छ ? 

• हार्वर्ड र मेयो क्लिनिकका अध्ययनहरू अनुसार आलस बीउमा भएको ALA (alpha-linolenic acid) हृदय रोगको जोखिम घटाउन महत्त्वपूर्ण छ।
• American Journal of Clinical Nutrition मा प्रकाशित अध्ययनले आलस सेवन गर्दा LDL कोलेस्ट्रोल 10–15% सम्म घट्ने देखिएको छ।
• Diabetes Care Journal मा प्रकाशित अनुसन्धानमा नियमित सेवनले टाइप-2 मधुमेह भएका बिरामीमा रक्तसञ्चार  नियन्त्रण भएको पाइएको छ।
• तर, केही अनुसन्धानहरूले अत्यधिक मात्रामा खाँदा पाचन समस्या वा हार्मोनमा असर पर्न सक्छ भनेर चेतावनी दिएका छन्।

बिहान खाली पेट आलस खानाले हुने फाइदा

1. पाचनमा सुधार – फाइबर धेरै हुने भएकाले कब्जियत घटाउँछ, पेट सफा हुन्छ।

2. वजन नियन्त्रणमा मद्दत – पेट ढुक्क राख्ने (satiety) गुण हुन्छ, बढी खाना खान मन लाग्दैन।

3. कोलेस्ट्रोल घटाउने – ओमेगा-3 फ्याटी एसिड र लिग्नानले LDL (खराब कोलेस्ट्रोल) कम गर्न मद्दत गर्छ।

4. ब्लड सुगर नियन्त्रित गर्ने – मधुमेह भएका व्यक्तिमा चिनीको स्तर नियन्त्रणमा राख्न सहयोग गर्छ।

5. हृदय स्वास्थ्यमा फाइदा – धमनीमा बोसो जम्न नदिने, रक्तचाप सन्तुलनमा राख्ने गुण हुन्छ।

6. छाला र कपाल स्वास्थ्य – ओमेगा-3, प्रोटिन र एन्टिअक्सिडेन्टले छाला चम्किलो र कपाल मजबुत बनाउन सहयोग गर्छ।

7. क्यान्सर प्रतिरोधक – लिग्नान (phytoestrogen) ले विशेषगरी स्तन क्यान्सर र प्रोस्टेट क्यान्सरको जोखिम घटाउन मद्दत गर्न सक्छ भन्ने अध्ययनहरू छन्।

कसले खान हुँदैन ?

• गर्भवती र स्तनपान गराइरहेकी महिला – हार्मोनल असर (phytoestrogen) पर्न सक्ने भएकाले चिकित्सकको सल्लाह बिना नखानु।
• कम ब्लड प्रेशर भएका व्यक्ति – अझै प्रेशर घटाउन सक्छ।
• ब्लड थिनर औषधि (जस्तै Aspirin, Warfarin आदि) खाइरहेकाहरू – रगत बग्ने (bleeding) जोखिम बढ्न सक्छ।
• पाचन समस्या भएका (IBS, पेटमा ग्यास बढी हुने) – धेरै खाँदा पेट फुल्ने, ढकार आउने, ग्यास बढ्ने।
• एलर्जी हुनेहरू – कतिपयमा बीउ वा तेलप्रति एलर्जी हुन्छ।

आलस खाने तरिका

1. भिजाएर खाने

   राति १–२ चम्चा आलसको बीउ सफा पानीमा भिजाएर बिहान खाली पेट खान सकिन्छ। यसरी खाँदा फाइबर नर्म हुन्छ, पचाउन सजिलो हुन्छ र कब्जियत घट्छ।

2. पिसेर खाने

   आलसलाई हल्का सेकाएर (भुटेर) पीस्नुपर्छ। १ चम्चा चूर्ण दूध, दही, दलिया, स्मूदी, सलाद वा रोटीमा मिसाएर खान सकिन्छ। नोट: सम्पूर्ण बीउ (whole seed) खाँदा शरीरले सबै पोषण अवशोषण गर्न सक्दैन, त्यसैले पिसेर खानु उत्तम।

3. पानीसँगै खाने (Flax water)

   १ चम्चा आलस उमालेर छानेर पानी मात्र पिउन सकिन्छ। यसलाई डिटक्स ड्रिंक पनि भनिन्छ।

4. तेलको रूपमा

   बजारमा पाइने flaxseed oil सलादमा छर्केर वा चटनीमा मिसाएर खान सकिन्छ। तर तेल तताएर पकाउने भन्दा raw प्रयोग गर्दा गुणकारी हुन्छ।

खानु अघि ध्यान दिनुपर्ने कुरा

• मात्रा: दैनिक १–२ चम्चा (७–१५ ग्राम) पर्याप्त हुन्छ।
• कच्चा धेरै नखानुहोस् – पेट फुल्ने, ग्यास बढ्ने वा अलिकति बान्ता हुने सम्भावना।
• धेरै पानी खानुहोस् – किनकि आलसमा फाइबर धेरै हुन्छ।
• सधैं ताजा पिसेको प्रयोग गर्नुहोस् – चूर्ण लामो समय राख्दा अक्सिडाइज भएर बिग्रन सक्छ।

 सिफारिस: बिहान खाली पेट १ चम्चा पिसेको वा भिजाएको आलस सेवन गर्नु सबैभन्दा उत्तम मानिन्छ।