असुरक्षित यौन सम्पर्कपछि डर कम गर्न विशेषज्ञद्वारा सुझाइएका ६ प्रमुख उपाय

नेपाल हेल्थ न्युज, काठमाडौं । चिकित्सकहरूका अनुसार असुरक्षित यौन सम्पर्कपछि उत्पन्न हुने डर र मानसिक तनाव सामान्य भए पनि, यस अवस्थालाई समझदारीपूर्वक व्यवस्थापन गर्नु अत्यन्त महत्त्वपूर्ण हुन्छ। सही जानकारी र समयमै गरिएको निर्णयले नचाहेको गर्भावस्था तथा अन्य जोखिमहरूबाट जोगिन सकिन्छ। विशेषज्ञहरूले यस्तो अवस्थामा पालन गर्नुपर्ने केही प्रमुख कदमहरूबारे चेतना बढाउँदै आएका छन्।

१. महिनावारी चक्रको समय निर्णायक

विशेषज्ञहरूको भनाइ अनुसार जोखिमको दर महिनावारी चक्रको कुन समय यौन सम्पर्क भएको छ भन्ने कुरामा निर्भर हुन्छ।

• कम जोखिमः यदि सम्पर्क महिनावारी हुनै लाग्दा वा महिनावारीको समयमा भएको हो भने गर्भधारणको सम्भावना न्यून हुन्छ।
• उच्च जोखिमः चक्रको ११औँदेखि १६औँ दिनबीचको अवधि ‘ओभुलेशन विन्डो’ मानिन्छ, जसमा गर्भधारणको सम्भावना सबैभन्दा बढी हुन्छ।

२. आकस्मिक गर्भनिरोधकको प्रयोग

• जोखिम महसुस भएमा स्वास्थ्यकर्मीहरू आकस्मिक गर्भनिरोधक चक्की प्रयोग गर्ने सल्लाह दिन्छन्।
• यी चक्कीहरू ओभुलेशन हुनु अघि मात्र प्रभावकारी हुने बताइन्छ।
• २४ घण्टाभित्र सेवन गर्न सके प्रभावकारिता ९५ % सम्म रहन्छ।
• केही प्रकारका चक्की ५ दिनसम्म पनि प्रभावकारी मानिन्छन्।

३. कपर आईयूडीः कम चर्चित तर अत्यन्त प्रभावकारी विकल्प

• कपर इन्ट्रायूटेरिन डिभाइस (आईयूडी) पनि एक बलियो आकस्मिक उपाय हो।
• असुरक्षित सम्पर्कको ५ दिनभित्र लगाइएमा यसको प्रभावकारिता ९९ % भन्दा माथि हुने चिकित्सकहरूको भनाइ छ।
• यो प्रक्रिया स्त्रीरोग विशेषज्ञको सल्लाह र निगरानीमा गरिनुपर्छ।

४.परीक्षण गर्न हतार गर्नु उपयुक्त हुँदैन

• सम्पर्कपछि तुरुन्त गर्भावस्था परीक्षण गर्दा नतिजा सही नआउन सक्छ।
• महिनावारी रोकेको अवस्थामा गृह–परीक्षण (होम प्रेग्नेन्सी टेस्ट) गर्न सकिन्छ।
• छिटो र विश्वसनीय परिणामका लागि बेटा–एचसीजी रक्त परीक्षण पनि गर्न सकिन्छ।
• नतिजा अनिश्चित भएमा परीक्षण दोहोर्‍याउन चिकित्सकहरू सुझाव दिन्छन्।

५. परीक्षण पोजेटिभ आएपछि के गर्ने ?

रिपोर्ट पोजेटिभ आएमा घबराउने भन्दा पनि विशेषज्ञसँग तुरुन्त परामर्श लिनु सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।
चिकित्सकले अवस्था अनुसार उचित विकल्पहरूबारे मार्गदर्शन गर्छन्।

६. भविष्यका लागि सावधानी

• स्वास्थ्यकर्मीहरूका अनुसार भविष्यमा यस्तै तनावबाट बच्नका लागि नियमित तथा सुरक्षित यौन अभ्यास आवश्यक छ।
• कन्डम प्रयोगले नचाहेको गर्भावस्था मात्र होइन, यौन सञ्चारित सङ्क्रमणबाट पनि बचाव गर्छ।
• पार्टनरसँग खुला संवाद राख्नु पनि उतिकै महत्त्वपूर्ण मानिन्छ।