सर्जरीले बनायो अनुहार, बिगार्यो जीवन

नेपाल हेल्थ न्युज । ‘साहसी बन, बाहिर निस्कँदा तिमी सुन्दर देखिनेछौ ।’—एबी वूलाई अस्पतालको शल्यक्रिया कक्षमा लैजाँदै गर्दा उनकी आमाले भनेको यही वाक्य अझै उनको कानमा घन्किन्छ । त्यो दिन उनी १४ वर्षकी थिइन् । आज उनी ३५ वर्षकी भइन् र उनले सौन्दर्यका लागि सयौं सर्जरी गराइसकेकी छिन् — ५ लाख अमेरिकी डलरभन्दा बढी खर्च गरेर ।

चीनमा प्लास्टिक सर्जरी अब ‘वैकल्पिक’ होइन एक नयाँ सामान्य जस्तै बनेको छ । एनिमे पात्रजस्तो अनुहार, दोहोरो पलक, प्रमुख चिउँडो, स्लिम नाक, बच्चाको जस्तो अनुहार — यिनै विशेषताहरू ‘सुन्दरता’ को परिभाषा बनिरहेका छन् । यति मात्र हैन, क्लिनिकहरू, एपहरू, र सामाजिक सञ्जालहरूले यो व्यापारलाई थप पाटा दिइरहेका छन् ।

सौन्दर्यको नाममा पीडा
एबी जस्तै यु यू नामकी युवतीले ‘बेबी फेस’ पाउन खोज्दा अनुहार गुमाइन् । सस्तो क्लिनिक, गलत इन्जेक्सन र पछि–पछि झन् खराब उपचार । ‘मेरो छालामुनि सिमेन्ट भरिएको जस्तो लाग्थ्यो’—उनले भनिन् । त्यस्तै, अभिनेत्री गाओ लिउको नाक शल्यक्रियाले उनको अभिनय करियर नै ध्वस्त पारिदियो । उनको नाकको टुप्पो नै कालो हुन पुग्यो ।

यस्ता घटनाहरू चीनमा नौलो होइनन् । रिपोर्ट अनुसार, देशभर ८० हजारभन्दा बढी स्थानहरूमा लाइसेन्सबिनै प्लास्टिक सर्जरी हुँदैछ, जहाँ करिब एक लाख अप्रशिक्षित व्यक्ति काम गरिरहेका छन् ।

सामाजिक सञ्जाल र सौन्दर्यका सर्तहरू
सोयाङ र गेङ्मेई जस्ता मोबाइल एपहरूले अनुहार स्क्यान गरेर प्रयोगकर्तालाई सर्जरी सुझाव दिन्छन् । यसमा एल्गोरिदमले अनुहारको ‘कमजोरी’ देखाउँछ र नजिकको क्लिनिक सिफारिस गर्छ । एबी जस्तै अनुभवी प्रयोगकर्ताले पनि चकित पार्ने सुझावहरू पाए—‘नाक र चिउँडो सर्जरी’ जसलाई उनी पहिले नै गराइसकेकी थिइन् ।

यो व्यापार सेलिब्रेटी, इन्फ्लुएन्सर र युवतीहरू मार्फत फैलिइरहेको छ । धेरैजसोले ‘सर्जरी नगरेसम्म जागिर पाउँदैनौं’ भन्ने अनुभव बाँडेका छन् । एउटा युवतीलाई ब्यूटी कन्सल्टेन्टको जागिर दिइयो तर शर्त थियो — आँखा सर्जरी गर्नैपर्छ । ऋण दिलाइयो, ब्याज लाग्यो, शल्यक्रिया गरियो — जागिर केही हप्तामै गुम्यो ।

सुन्दरता कि संकुचितता ?
यो ट्रेन्ड सामाजिक, मानसिक र आर्थिक रूपमा चीनका युवतीइहरूलाई असर गरिरहेको छ । धेरैजसो महिलाले आत्मबल बढेको अनुभव गरे पनि, शल्यक्रियाले आत्मसन्तुष्टि भन्दा असन्तोषको लहर बढाइरहेको छ । ‘म अझै सन्तुष्ट छैन’—एबी भन्छिन्—‘शायद अर्को सर्जरीपछि म परिपूर्ण हुने छु।’ तर ‘परिपूर्णता’ को सीमा कहाँ हो ?

समाप्तिः ऐनाभित्र हराएको अनुहार
चीनमा प्लास्टिक सर्जरी अब केवल विकल्प होइन — यो सामाजिक दबाब, पेशागत आवश्यकता र डिजिटल फिल्टरको मिलिजुलीको उपज हो । आत्मविश्वास खोज्दै युवतीहरू आफ्नो प्राकृतिकता गुमाउँदै छन् र अन्त्यमा यो प्रश्न उठ्छ —‘के हामी सुन्दर बन्न खोजिरहेका छौं, कि सामाजिक नजरमा स्वीकृत मात्र ?’