नरिवल पानीः स्वादिलो पेय कि रक्तचापको प्राकृतिक औषधि ?

नेपाल हेल्थ न्युज, काठमाडौं । गर्मीयाम सुरु भएलगत्तै पसलका अगाडि थुप्रै नरिवलको घाँचा देखिन्छ। कोही तिर्खा मेटाउन पिउँछन्, त कोही स्वास्थ्य लाभका लागि। पछिल्ला वर्षहरूमा नरिवल पानीले ‘सुपर ड्रिंक’ को दर्जा पाउँदै आएको छ। यसको स्वाद र ताजगीमात्र होइन, यसको औषधीय गुणबारे पनि अब चासो बढ्न थालेको छ।

विशेषगरी उच्च रक्तचाप जस्ता ‘साइलेंट किलर’ विरुद्ध यसले गर्ने प्रभावबारे वैज्ञानिक अनुसन्धानहरूले रोचक निष्कर्ष दिएका छन् ।

 

पानी मात्र होइन, शक्तिशाली इलेक्ट्रोलाइटको स्रोत
नरिवल पानीलाई प्राकृतिक ‘स्पोट्र्स ड्रिंक’ पनि भनिन्छ । यसमा पोटासियम, म्याग्नेसियम, क्याल्सियमजस्ता शरीरका लागि आवश्यक इलेक्ट्रोलाइटहरू प्रशस्त मात्रामा पाइन्छन् । यिनै तत्वहरूले शरीरमा इलेक्ट्रोलाइट सन्तुलन कायम राख्न सहयोग गर्छन् । साथै रक्तचाप नियन्त्रणमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछन् ।

काठमाडौंका कार्डियोलोजिस्ट डा. अनुप सुवेदी भन्छन्, “पोटासियमको उचित मात्रा हुँदा शरीरबाट अनावश्यक सोडियम बाहिर जान्छ । जुन उच्च रक्तचाप घटाउने प्रक्रिया हो। नरिवल पानीमा उच्च मात्रामा पोटासियम पाइने भएकाले यो स्वाभाविक रूपमा हृदयका लागि राम्रो हुन्छ।”

अनुसन्धान के भन्छ ?
पछिल्लो समय भएका केही वैज्ञानिक अनुसन्धानले नरिवल पानीको प्रभावलाई पुष्टि गर्ने प्रयास गरेका छन्।
 Journal of Health Research मा प्रकाशित एक अध्ययन अनुसार, २ हप्तासम्म नियमित नरिवल पानी पिउँदा सिस्टोलिक र डायास्टोलिक रक्तचाप दुबैमा उल्लेखनीय कमी देखिएको थियो।

त्यस्तै,  West Indian Medical Journal (२००५) को रिपोर्टले पनि पोटासियमयुक्त पेय पदार्थहरूले ब्लड प्रेसरमा सुधार ल्याउने निष्कर्ष दिएको छ।

सबैका लागि उपयुक्त छैन
यद्यपि नरिवल पानी स्वास्थ्यको लागि लाभदायक भए पनि यो सबैका लागि उपयुक्त भन्ने होइन ।
विशेषतः मधुमेह (डाइबिटिज) भएका व्यक्तिहरूले अत्यधिक नरिवल पानी पिउनु हुँदैन, किनभने यसमा रहेको प्राकृतिक चिनीले रगतमा सुगर स्तर बढाउन सक्छ।

त्यस्तै, किड्नी फेलियर भएका वा रक्तमा पोटासियमको मात्रा बढी हुने ( हाइपरकालेमिया ) समस्या भएका व्यक्तिका लागि नरिवल पानी घातक हुनसक्छ।

डा. सुवेदी भन्नुहुन्छ, “हामीले ‘प्राकृतिक’ भन्नेबित्तिकै सबैलाई उपयुक्त हुन्छ भन्ने सोच्ने बानी छ, तर नरिवल पानी पनि सही मात्रा र सही अवस्थामा मात्रै फाइदाजनक हुन्छ।”

कति मात्रामा पिउने?
विशेषज्ञहरूका अनुसार, एक दिनमा १–२ गिलास (लगभग २५०–५०० मि.लि.) नरिवल पानी सेवन सुरक्षित मानिन्छ।
तर अत्यधिक सेवनले शरीरमा इलेक्ट्रोलाइट असन्तुलन निम्त्याउन सक्छ, जसले वान्ता, कमजोरी, वा हृदयसम्बन्धी समस्या समेत ल्याउन सक्छ।

निष्कर्षमा...
नरिवल पानी केवल तिर्खा मेटाउने चिसो पेय मात्रै होइन, शरीरलाई आवश्यक खनिजतत्वको स्रोत पनि हो । यदि सही तरिकाले सेवन गरियो भने, यसले उच्च रक्तचापजस्ता समस्याहरूमा प्राकृतिक सहयोगीको भूमिका खेल्न सक्छ।

तर जुनसुकै प्राकृतिक तत्व होस्, ‘अधिकता’ कहिल्यै राम्रो हुँदैन। नरिवल पानी पनि सन्तुलनमा रहँदा मात्र अमृत समान हुन्छ ।