झरीमा भिज्दै गण्डकी मेडिकल कलेजका नर्सहरूको न्यायको आन्दोलन

नेपाल हेल्थ न्युज, पोखरा । पोखरास्थित गण्डकी मेडिकल कलेजको आँगन अहिले आन्दोलनको प्रतीक बनेको छ। झरीको पानीमा भिज्दै दृढ, अनुशासित र आत्मसम्मानका साथ सेतो कोटमा नारा लेखिएको प्लेकार्ड बोकेका नर्स र स्वास्थ्यकर्मीहरू अडिएका छन् । 
चिसो हावा चल्छ तर उनीहरूको हौसला अझ तातो छ।

जनस्वास्थ्यकर्मी, चिकित्सा सेवा तथा शिक्षा सुधार अभियन्ता जिता बराल भन्नुहुन्छ-'महिनौँ बितिसक्यो, तर हामी न थाकेका छौं, न हारेका। यो हाम्रो पेशाको सम्मानको लडाइँ हो' ।
 
झरीमा पनि आन्दोलन – एक दृढताको प्रतीक

गण्डकी मेडिकल कलेजका नर्सहरूका लागि यो केवल पारिश्रमिकको माग होइन—
'यो आत्मसम्मान र पेशागत पहिचानको पुनःस्थापनाको आन्दोलन हो। झरीमा भिज्दै पनि उनीहरू आफ्नो मागमा अडिग छन्। उनीहरुको एउटै माग छ — “पाँचौँ तहका नर्सहरूको आधारभूत तलब ३४,७३० रुपैयाँ नै मानक हो। यसभन्दा कम हामीलाई अस्वीकार्य छ।'

नर्सहरू भन्छन्- 'हामीलाई ‘सस्तो श्रम’ होइन, योग्य तलब र सम्मान चाहिएको हो।'

अस्पताल प्रशासनको मौनता– आन्दोलनलाई थप बल

अस्पताल प्रशासनले माग सम्बोधन गर्न ढिलाइ गरिरहेको छ। तर आन्दोलनरत नर्सहरू भन्छन्—
'अस्पताल प्रशासन जति ढिला गर्छ, उति नै घाटा व्यहोर्छ।'

हाल आन्दोलनका कारण सेवा प्रभावित भए पनि बिरामीहरूले सरकारी अस्पतालहरूमा वैकल्पिक उपचार पाइरहेका छन्। सरकारी अस्पतालहरूमा चाप बढेको छ, तर बराल भन्नुहुन्छ—'त्यो मेडिकल कलेज र शिक्षण अस्पतालहरूको लापरबाही हो। स्वास्थ्यकर्मीलाई सम्मानजनक रूपमा व्यवस्थापन गर्न नसक्नु उनीहरूको कमजोरी हो।”

समान काम, समान पारिश्रमिक– आन्दोलनको केन्द्रीय नारा 

देशका विभिन्न शिक्षण अस्पताल, मेडिकल कलेज र निजी स्वास्थ्य संस्थामा
कार्यरत नर्सहरूले पनि समान काम, समान पारिश्रमिकको आवाज उठाइरहेका छन् ।

सरकारले केही समयअघि नर्सहरूको पारिश्रमिकसम्बन्धी अध्ययन समिति गठन गरेको थियो,
तर त्यो नतिजा अझै व्यवहारमा आएको छैन।
निजी अस्पतालहरूले श्रम ऐन र स्वास्थ्य मापदण्ड तोड्दै
कम तलबमा स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई कार्यरत गराइरहेका छन्।

यो नै कारण हो—पोखरादेखि काठमाडौं, विराटनगरदेखि धरानसम्म
नर्सहरूको आन्दोलन क्रमशः फैलिँदै गएको छ।

नर्सहरूको आवाज – सेवा मात्र होइन, न्याय पनि

“नर्सहरूले देशलाई सेवा दिइरहेका छन्, तर उनीहरू आफैं अन्यायको सिकार बनेका छन्।”
यो भनाइ अहिले आन्दोलनरत नर्सहरूको साझा पीडा हो। आफ्नो कर्तव्य निभाउँदै आएका उनीहरू अब चुप छैनन्।

“हामी बिरामीको उपचार गर्न सक्छौं, तर अब आफ्नो पीडा पनि व्यक्त गर्न सक्ने हिम्मत राख्छौं,”
एक आन्दोलनरत नर्स भन्नुहुन्छ।

उनीहरूको अनुहारमा दृढता छ, हातमा प्लेकार्ड— “हाम्रो सेवा सस्तो होइन, हाम्रो पेशा पवित्र हो।”

स्वास्थ्यकर्मीको अपमान, प्रणालीको दुर्बलता

स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई योग्य पारिश्रमिक र सुरक्षित कार्य वातावरण दिन नसक्नु
केवल एक अस्पतालको समस्या होइन— यो देशको स्वास्थ्य नीति र नियमन प्रणालीको कमजोरी हो।

नर्सहरूको आन्दोलनले यो सत्य देखाएको छ कि नेपालमा स्वास्थ्य सेवा क्षेत्रलाई ‘नाफामुखी बजार’ बनाइँदैछ, जहाँ श्रमिक—विशेष गरी नर्स र स्वास्थ्यकर्मीहरू—सबैभन्दा बढी शोषित छन्।

जिता बराल भन्नुहुन्छ—'सरकारले अब आँखा चिम्लेर बस्ने बेला होइन। यदि निजी मेडिकल कलेजहरू मापदण्डमा बस्दैनन् भने सरकारले नै हस्तक्षेप गर्नुपर्छ।'

 सम्मान बिना सेवा सम्भव छैन

गण्डकी मेडिकल कलेजका नर्सहरूको आन्दोलनले देशभरका स्वास्थ्यकर्मीहरूलाई आत्मसम्मानका लागि बोल्न हिम्मत दिएको छ। उनीहरूले देखाएका छन्— झरीमा भिजे पनि, तलब नबढे पनि, न्यायको खोज रोकिन्न। यो आन्दोलन केवल पोखराको मात्र होइन, यो राष्ट्रिय चेतनाको आन्दोलन हो—
'जहाँ स्वास्थ्यकर्मीहरू भन्छन्,“हामी उपचार गर्छौं, हामी देश बचाउँछौं तर अब हाम्रो सम्मान पनि सुनिश्चित हुनुपर्छ।'

ग्रान्डी इन्टरनेशनल अस्पतालका नर्स तथा स्वास्थ्यकर्मीहरूको आन्दोलन हेर्नुहोस् :