२० लाखभन्दा बढी नवजात शिशुको जन्मेको पहिलो महिनाभित्रै मृत्यु

नेपाल हेल्थ न्युज, काठमाण्डौ । आज ७७  औं विश्व स्वास्थ्य दिवस, नेपालमा पनि विभिन्न कार्यक्रम गरी यो दिवस मनाइँदैछ । विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको स्थापना दिवसको अवसरमा हरेक वर्ष अप्रिल ७ का दिन विश्व स्वास्थ्य दिवस मनाउने गरिन्छ ।

यस वर्षको विश्व स्वास्थ्य दिवसको अवसरमा मातृ तथा नवजात शिशु स्वास्थ्यलाई केन्द्रित गर्दै वर्षव्यापी अभियानको शुभारम्भ गरिदै छ । स्वस्थ सुरुवात, समृद्ध भविष्य भन्ने मूल नारा सहित, यस अभियानले सरकार र स्वास्थ्य क्षेत्रमा कार्यरत सरोकारवालालाई मातृ तथा नवजात शिशु मृत्यु न्यूनीकरणका लागि प्रयासहरू तीव्र बनाउन र महिलाको दीर्घकालीन स्वास्थ्य तथा आरोग्यतालाई प्राथमिकता दिन आग्रह गरिएको छ ।

यस अवसरमा, विश्व स्वास्थ्य संगठन तथा साझेदार संस्थाहरूले स्वस्थ गर्भावस्था, सुरक्षित प्रसूति तथा सुत्केरीपछिको स्वास्थ्य प्रवद्र्धन गर्न सन्देशमूलक जानकारीहरू प्रदान गर्नेछन् ।

हरेक महिला तथा शिशुको स्वस्थ र समृद्धिका लागि सहयोग
 

विश्व स्वास्थ्य संगठनले भनेको छ —‘यो कार्य अत्यन्त महत्वपूर्ण छ । दुःखद रूपमा, हालै प्रकाशित आंकलनहरू अनुसार दक्षिण पूर्वी एसियामा हरेक वर्ष करिब ३ लाख महिलाले गर्भावस्था वा प्रसूतिका क्रममा ज्यान गुमाइरहेका छन् । त्यसैगरी, २० लाखभन्दा बढी नवजात शिशुको जन्मेको पहिलो महिनाभित्रै मृत्यु हुन्छ भने करिब २० लाख शिशु मृत अवस्थामा जन्मिन्छन् । यसको अर्थ हरेक ७ सेकेन्डमा रोकथाम गर्न सकिने एउटा मृत्यु भइरहेको छ ।’

हालको प्रवृत्तिलाई हेर्दा, ५ मध्ये ४ अर्थात् ८० प्रतिशत देशहरू सन् २०३० सम्म मातृ मृत्युदर कम गर्ने लक्ष्य हाँसिल गर्न सक्ने अवस्थामा छैनन् । त्यस्तै, ३ मध्ये १ देशले नवजात शिशु मृत्युदर घटाउने लक्ष्य पूरा गर्न नसक्ने सम्भावना रहेको संगठनको भनाइ छ ।
 
महिलाहरुको आवाज सुन्ने र परिवारहरुलाई सहयोग गर्ने
प्रत्येक महिला र उनीहरुका परिवारलाई गर्भावस्था, प्रसव र सुत्केरी अवस्थामा शारीरिक तथा मानसिक रूपमा सहयोग पुर्याउन गुणस्तरीय स्वास्थ्य सेवाको आवश्यकता हुन्छ ।

मातृ तथा नवजात शिशुको स्वास्थ्यमा असर पुर्याउने विभिन्न स्वास्थ्य समस्याहरूको व्यवस्थापन गर्नका लागि स्वास्थ्य प्रणालीको सुदृढीकरण आवश्यक छ । यसमा प्रत्यक्ष प्रसूति सम्बन्धी जटिलतामात्र नभई मानसिक स्वास्थ्य समस्याहरू, नसर्ने रोगहरू, र परिवार योजना सम्बन्धी सेवाहरू पनि समेटिनुपर्छ ।

त्यसैगरी, महिला र परिवारको स्वास्थ्य तथा अधिकार सुनिश्चित गर्नका लागि उनीहरुलाई उपयुक्त कानुन र नीतिहरू मार्फत सहयोग गर्न आवश्यक रहेको संगठनको भनाइ छ । 

सन् १९४८ मा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको स्थापना भएको पाँच वर्षपछि सन् १९५३ मा नेपाल सदस्य राष्ट्र बनेको थियो ।

जनस्वास्थ्य क्षेत्रमा नेपालले हासिल गरेका सफलताहरूको स्मरण गर्नुको साथै वर्तमान र भविष्यका स्वास्थ्य चुनौतीहरूको सम्बोधन गर्न स्वास्थ्य प्रणालीलाई अझै सुदृढ बनाउने अवसरको रुपमा पनि यस दिवसलाई लिइएको छ ।